بررسی حاشیۀ بازار ماهیان خاویاری پرورشی در ایران

ماهیان خاویاری یکی از باارزش ترین گونه های آبزیان به شمار می روند که قدمتی بسیار طولانی دارند و به علت این سابقه فسیل زنده نام گرفته اند. پرورش گوشتی ماهیان خاویاری، به منزلة پایة اساسی تکثیر و پرورش، با هدف تخصیص درآمد ارزی است. جامعة آماری در این تحقیق شامل 20 پرورش دهنده، 20 عمده فروش و 20 خرده فروش است؛ به منظور جمع آوری اطلاعات مورد نیاز از مزارع پرورشی استان های گیلان، مازندران، تهران، قم، اراک، خوزستان، یزد و شیراز پرسش نامه هایی توزیع شد. در این پژوهش از الگوی اضافه بها (مارک ـ آپ) استفاده شد. نتایج آنالیز آماری نشان داد که بین عواملی نظیر استهلاک سرمایه و کیفیت غذا و بهای تمام شدۀ آن ها، به منزلة عوامل اصلی تأثیرگذار در قیمت تمام شده و میزان سودآوری پرورش گوشتی تاس ماهیان، ارتباط برقرار است. سهم تولیدکنندگان از قیمت نهایی محصول بسیار کم و در حدود 5/42 درصد برآورد شد. نتایج نشان داد که حاشیه ها در این بازار نسبت به قیمت تولیدکننده رقم بالایی بود (p < 0.05) و حاشیة خرده فروشی بیشتر از حاشیة عمده فروشی است (p < 0.05). سهم تولیدکننده از قیمت نهایی پایین است؛ همچنین، وجود واسطه های زیاد و شفاف نبودن مسیر بازاررسانی از عوامل مهم در افزایش حاشیة بازاریابی ماهیان خاویاری پرورشی است.